Een mooie hole, een moeilijke hole, een iconische hole en een saaie hole, wat maakt nu echt het verschil? Spelers en commentatoren spreken vaak van iconische holes, we kennen ze ook wel. De 12e hole van Augusta National Golf Club, golfliefhebbers zien deze hole zo voor zich. Ook de 15e met die sterk aflopende green richting het water waar menig drama zich heeft afgespeeld komt direct in de gedachten of de 16e met die magistrale chip van Tiger Woods tijdens de Masters van 2005. Neem de 17e van St Andrews dan, ik zou er veel voor over hebben om in dat hotel een keer te overnachten. Denkende aan ‘de 17e’ dan komt ook de 17e van TPC Sawgrass direct in beeld. De verschillende pinposities op deze holes kunnen ook een enorm verschil maken.
Golfbanen pronken ook met architect die de baan heeft ontworpen. Zo zijn er wereldberoemde golfbaanarchitecten als Robert Trent Jones, Tom Doak, Pete Dye, Kyle Philips en Harry S. Colt om er maar een paar te noemen? Het lijkt een wereld waarin veel meer schuilgaat dan men op het eerste gezicht zou vermoeden. Om meer inzicht in deze materie te verkrijgen stellen we, tijdens een ronde golf op Golfclub De Dommel, een aantal vragen over het vak golfbaanarchitectuur aan Michiel van de Vaart van Spogard & VanderVaart golf course architects.
Michiel van de Vaart heeft, als golfbaan architect, in korte tijd een enorme staat van dienst opgebouwd, internationaal en nationaal. In 2008 nam hij Jol Golf Design over van zijn mentor Gerard Jol. En al in 2011 verkreeg hij de mondiale Award “Development of the year’ voor zijn ontwerp van de Stippelberg. Bepalend was de wijze waarop het omringende en kenmerkende landschap geïntegreerd werd in het ontwerp van de baan. Het is de eerste en enige keer dat een Nederlandse architect een dergelijke prijs heeft weten te bemachtigen. En dat uit 30 genomineerde projecten uit negentien verschillende landen. Het duo Philip Spogard en Michiel van de Vaart verkrijgt samen vele opdrachten voor o.a. het ontwerpen van golfbanen en renovaties. Het werkgebied is voornamelijk de Benelux en Scandinavië.
Redactie: “Hoe word je eigenlijk golfbaan architect, is daar een opleiding voor”?
Michiel: “Geluk hebben is voor mij een belangrijke factor geweest, ik ben op het juiste moment de juiste mensen tegengekomen. Ik hou van vormgeving, van dingen maken. En op jonge leeftijd wilde ik ook al iets met ‘groen’. Wat ook heeft bijgedragen is dat mijn vader me van jongs af aan heeft leren kijken. Kijken naar kunst, landschap, gebouwen. Geschiedenis speelde thuis altijd een belangrijke rol. Mijn moeder was meer van de sportieve kant, het golf zelf. Ik was ook op jonge leeftijd al gek op golf. Nog voordat ik ooit aan een baan als golfbaan architect dacht, heb ik de opleiding tot landschap architect gevolgd. Mijn ontmoeting met Gerard Jol is daarna bepalend geweest. Hij heeft me laten zien dat je zelfs je brood met deze ongelofelijk mooie job kunt verdienen. Aansluitend heb ik de opleiding tot golfbaan architect gevolgd. Onmisbaar om het werk goed uit te voeren”.
Redactie: “Spelers en commentatoren benoemen sommige holes op de tour als een hele mooie hole, een goede hole. Waar zit ‘m nu het verschil in”?
Michiel: “Het is eigenlijk tweeledig. Je hebt de schoonheid van een hole zoals mensen een schilderij enorm mooi kunnen vinden. Het landschap, de omgeving, de glooiingen kortom het visuele plaatje van een hole kan erg mooi zijn. En je hebt het golf technische gedeelte van een hole. Denk aan hoe je de hole strategisch kunt bespelen, de hole vraagt je om op de tee een keuze te maken en het resultaat van die keuze draag je verder mee. Maak je de goede keuze is er beloning, maak je de verkeerde keuze dan vervolgt je dat ook voor het overige gedeelte van de hole. Als schoonheid en het speltechnische gedeelte op een hole op harmonieuze wijze samen komen dan heb je een ‘goede/mooie’ golf hole”.
Redactie: “Is die strategische keuze op de tee dan voor spelers van verschillend niveau hetzelfde”?
Michiel: “Het ontwerp van een hole gaat altijd uit van een single handicapper of beter gezegd een ‘scratch speler”. Naderhand maak je kleinere aanpassingen om de hole zoveel mogelijk speelbaar te krijgen voor andere spelniveaus.
Een aardig detail is overigens dat er ook verschillend naar een hole gekeken kan worden. De wat minderbegaafde speler kijkt over het algemeen meer naar de schoonheid van een hole en de “professionals” kijken vooral naar de speelbaarheid en eerlijkheid van een hole. Voor hen is het van belang als de hole een faire test voor hun vaardigheden is”.
Redactie: “In elke branche zijn er qua inhoud wel sterk uitgesproken meningen die niet altijd gebaseerd zijn op reële kennis van zaken. Is dat in de golfbaan architectuur ook zo”?
Michiel: “Oei, een mening kan altijd, iedere golfer heeft vanzelfsprekend recht op een eigen mening en daar iets van vinden maakt je als golfbaanarchitect al snel arrogant. Ik weet dat de golfbaanarchitecten in Nederland verre van arrogant zijn. Maar het kan zijn dat golfers soms oordelen op parameters die niet relevant zijn voor de architectuur van een baan. Kijk, door het jaar heen zijn er natuurlijk weersomstandigheden die van invloed zijn op de speelbeleving, of onderhoud zoals prikken en bezanden van de greens en misschien maakt een goede of minder goed gespeelde ronde zelfs wel uit voor bijvoorbeeld een oordeel over de schoonheid van de holes.
De architect kijkt o.a. naar de routing van de holes, naar de veiligheid en naar de wijze waarop de verschillende golfholes elkaar opvolgen. Ook de meest voorkomende windrichting en hoe het water stroomt bij hevige regenval zijn afwegingen voor een golfbaan architect. Een golfer hoeft de daarin gemaakte keuzes niet bewust te ervaren maar het doel is dat zodra hij zijn balletje op de 18e uit de hole haalt er een gevoel overheerst van een fijne ronde!
Redactie: “We zijn hier op Golfclub De Dommel, een prachtige golfbaan nabij St Michelsgestel. 18 fraaie en karakteristieke holes die op uiterst natuurlijke wijze in het landschap op gaan. Deze authentieke golfclub met een zeer rijke historie heeft zijn oorsprong in 1928. Het ontwerp is van zeer vermaarde H.S. Colt die ook de Haagsche, de Kennemer, De Pan, de Hilversumsche en de Eindhovensche op zijn naam heeft staan. De club heeft gekozen voor een uitgebreide renovatie om haar 100-jarig bestaan op illustere wijze te gaan vieren. Heeft Golfclub De Dommel specifiek jou daarvoor benaderd”?
Michiel: “Nee, er was hier sprake van een selectieprocedure. Er werd aan een aantal Nederlandse en ook internationale architecten gevraagd om een plan te presenteren. De gehele procedure heeft ongeveer een jaar geduurd. In ons plan is een relatie gemaakt tussen het karakter van de baan en factoren die typisch voor het Brabantse landschap zijn. Met het aanbrengen van meer gebiedskenmerkende vegetatie zoals heidevegetatie om de hier en daar rechttoe rechtaan contouren van de baan wat te breken. En dat speltechnisch en qua schoonheid zoveel mogelijk in elkaar te laten passen. En we mogen trots zijn dat er uiteindelijk unaniem voor ons architectenbureau is gekozen. Ik vind het ook een hele eer om juist op De Dommel deze opdracht te mogen uitvoeren.
De uitbreiding die de baan heeft gehad in 2014 door een andere architect ligt in een visueel open gebied en de oude holes liggen meer in een visueel meer gesloten gebied. Die twee werelden wil ik meer bij elkaar krijgen door aanpassingen in het totale plan op te nemen. Het open gebied wordt wat meer gesloten en het gesloten gebied wat meer open. Ons plan paste daarmee goed in de filosofie van de club kijkend naar hun specifieke wensen. Het masterplan wordt de komende jaren in ‘hun golfbaan’ geïmplementeerd. Dat is belangrijk, de club is niet alleen leidend in haar keuze wat er met hun baan gebeurd maar ook het ‘DNA’ van hun baan is verweven in het clubgevoel. Daar mag een architect niet aan voorbij gaan”.
Kijk, het eindbeeld heb ik al in mijn hoofd en dat is best lastig om over te brengen. Gaandeweg, gedurende de uitvoer van het renovatieplan wordt dat beeld voor de clubleden steeds meer zichtbaar. Bij een aantal aanpassingen die in het plan opgenomen zijn, is het ook logisch dat er kritische opmerkingen werden gemaakt. De terechte trots die de leden hebben over hun baan maakt hen natuurlijk waakzaam. Maar ik vind het heel fijn om te merken dat nadat de eerste bunker werd gerenoveerd de support onder de leden groter werd.
Onderstaande foto’s maken visueel wat de architect exact bedoeld:
Michiel: “Dit is hole twee. De aanpassingen waar we hier mee bezig zijn, is de rechte lijn aan de linkerkant breken en speelser maken met gebiedskenmerkende vegetatie. De bunker is ook voorzien van een ‘kop met heide’ om een meer natuurlijk karakter te creëren.
Michiel: “Hier wordt aan de renovatie van de green van hole 7 gewerkt. Deze green is naar voren ‘gekanteld’ om hem vanaf de tee meer in beeld te brengen. De oude green liep naar de achterzijde af en had te weinig reële pinposities. Nu is de achterzijde meer verhoogd. Dat maakt het resultaat van een goede slag eerlijker. Een minder goede slag wordt ‘gestraft’ met een run off aan de rechterzijde. Wanneer we klaar zijn, moet het mogelijk zijn om ook rollend de green met een bump-and-run schot te benaderen.
Redactie: “Uitgaande van het komende artikel op www.golfnet.nl waarin lezers over het vak golfbaanarchitect geïnformeerd worden, wat mag daar volgens jou niet ontbreken?
Michiel: “Wat ik als een soort missie voor mijzelf zie is om het werk van professionals op waarde te laten schatten. Mijn compagnon en ik ervaren een soort drang bij clubs en commerciële banen om zoveel mogelijk, wellicht vanuit enthousiasme, zelf te doen. Ik zeg dat niet voor mijzelf maar vooral voor het vak golfbaanarchitectuur. Ik zie al te vaak aanpassingen en zelfs grote veranderingen in mooie golfbanen die de schoonheid of zeker het speltechnische gedeelte niet ten goede komen. Soms ontbreekt het aan het besef dat een golfbaanontwerp zoveel verschillende invalsheken heeft. Dat is zo jammer. Ik begrijp ook dat het vermijden van extra kosten een drijfveer kan zijn om veel zelf te willen doen maar het gebeurt maar al te vaak dat noodzakelijke veranderingen om de fouten te herstellen juist extra kosten met zich meebrengen. Met een mooi woord zou ik dat mijn ’queeste’ willen noemen.
McThoth